အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဂျူးများကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက်တွင် အန်တိုနီ ဂျေ ဘလင်ကန်၏ မှတ်ချက်များ
အန်တိုနီ ဂျေ ဘလင်ကန်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး
ဂျူးများကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက်
ဝါရှင်တန် ဒီစီ.
၂၀၂၂ မတ် ၂၁ရက်
ဝန်ကြီး ဘလင်ကန် – အားလုံးကို ကျေးဇူးများစွာ တင်ရှိပါတယ်။ မင်္ဂလာနံနက်ခင်းပါ။ ဒီလိုကြင်နာတဲ့ စကားတွေအတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒီတိုင်းပြည်နဲ့ သူ့ရဲ့စံနမူနာအတွက် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်း များစွာ ထူးခြားပြောင်မြောက်တဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုအတွက်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
ဒီနေရာဟာ ကျွန်တော့်အတွက် အလေးထားအပ်တဲ့ နေရာတစ်နေရာပါ။ ဒီတံခါးတွေကတစ်ဆင့် ကျွန်တော် ဖြတ်လျှောက်သွားတဲ့အခါတိုင်းမှာ မပြောင်းလဲတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု တစ်ခုကို ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် Sara နဲ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းအပေါ် သူ့ရဲ့ခေါင်းဆောင်မှု၊ ဒီနေ့ ကျွန်တော်တို့ ပြောဆိုကြမယ့် ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အတိဒုက္ခအကြောင်းနဲ့ ဒီ ထူးခြားပြောင်မြောက်တဲ့ ပြပွဲကို လိုက်လံပြသပေးတဲ့ Naomi တို့ကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒီပြပွဲကို လာကြည့်ဖို့ ခံစားကြည့်ဖို့ ကျွန်တော်အားလုံးကို တိုက်တွန်းပါတယ်။ အားလုံးအတွက် အံ့ဩစရာကောင်းအောင် အင်အားကြီးမားပါလိမ့်မယ်။
သမိုင်းရဲ့ အမှောင်မိုက်ဆုံးအပိုင်းတွေကို ကျန်တော််တို့ကို သင်ပြဖို့ မဆုတ်မနစ် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေနဲ့ အတိတ်ဟာ ပစ္စုပ္ပန်ကို မပြဋ္ဌာန်းနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြတာတွေအတွက် ဒီအရေးကြီးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီးနဲ့ ဒီပြပွဲကို နောက်ကပံ့ပိုးပေးကြတဲ့ တစ်ဖွဲ့လုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ သင်တို့ရဲ့ ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုတွေကြောင့် ဒီပြတိုက်ကြီးဟာ ရှင်သန်နေတဲ့ အထိမ်းအမှတ်တစ်ခု ဖြစ်နေတာပါ။ ဒါဟာ ဒီအဖွဲ့အစည်းရဲ့ အံ့ဩစရာ ခိုင်ကျည်မြဲမြံံတဲ့ အစွမ်းသတ္တိဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဂျူးများကို အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက်ရဲ့ လက်ခံဖို့ ခက်ခဲတဲ့ အမှန်တရားတွေထဲက တစ်ခုကတော့ ကျွန်တော် ဒီနေရာကို ရောက်တဲ့အခါတိုင်းမှာ ဒီပြတိုက်ထဲက သင်ခန်းစာတွေကို နက်နက်နဲနဲခံစားမိတယ် ဆိုတာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် တစ်ခုတော့ ပြောရပါလိမ့်မယ်၊ အဲ့ဒါကတော့ အဲ့ဒီ အတိတ်သမိုင်းဟာ တခါတလေ သိပ်ကို အရေးတကြီးလိုအပ်ချက်တစ်ခု ဒါမှမဟုတ် အဲ့ဒီအတိတ်သမိုင်းက ကျွန်တော်တို့အားလုံးကို ပေးအပ်လိုက်တဲ့ တာဝန် ဝတ္တရားတွေဟာ သိပ်ကို အပူတပြင်းလုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ ခံစားရတာမျိုး အခိုက်အတန့်တချို့ကို ကျွန်တော်အမှတ် ရမိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခုလိုတွေ့ဆုံစဉ်မှာ ရုရှားအစိုးရက ယူကရိန်းအပေါ် သူ့ရဲ့ အကြောင်းမဲ့ လူမဆန်တဲ့ စစ်ပွဲကို ဆက်လက် ဆင်နွှဲနေပါတယ်။ နေ့စဉ်နေ့တိုင်းဟာ မခံချိမခံသာတိုက်ခိုက်မှုတွေ၊ နောက်ထပ်နောက်ထပ်သော အပြစ်မဲ့ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့ အသက်ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ယူဆောင်လာပါတယ်။
ဒီအထဲမှာ မတ်လ ၁ရက်နေ့က တီဗီတာဝါနဲ့ Kyiv ရဲ့ ဆင်ခြေဖုံးတဝိုက် ဒေသတွေမှာ သပိတမှောက်ရင်းသေဆုံးသွားခဲ့တဲ့ လူငါးဦးလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီနေရာဟာာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၈၀ ကျော်က ဂျူးလူမျိုး ၃၃,၇၇၁ ယောက်ကို နာဇီတွေက ၂ရက်တည်းနဲ့ သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ နေရာပါပဲ။ Babyn Yar.
Odessa က အသက် ၈၈နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီး Natalia Berezhnaya အပါအဝင် အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းမှ ရှင်ကျန်လွတ်မြောက်သူ ၁၀,၀၀၀ နီးပါးအတွက် ယူကရိန်းဟာ နေအိမ် ဖြစ်ပါတယ်။ မကြာသေးခင်က အင်တာဗျူးတစ်ခုမှာ သူက ဒီလိုပြောပါတယ်။ “၁၉၄၁ ခုနှစ်မှာ ဒီအဆောက်အအုံရဲ့ မြေအောက်ခန်းမှာ ကျွန်မ ပုန်းအောင်းနေခဲ့ရတယ်။ အခု ကျွန်မ အဲဒီလိုမျိုး ထပ်လုပ်ရလိမ့်မယ် ဆိုတဲ့အချက်ကို လက်ခံဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။”
လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကို ရပ်တန့်ဖို့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ရတာပါဆိုတဲ့ အတုအယောင် အကြောင်းပြချက်နဲ့ ဒီစစ်ပွဲကို တရားနည်းလမ်းကျကြောင်း Kremlin က သက်သေပြဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တာဟာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် ကျွန်တော်တို့ သီးသန့်ထားရှိတဲ့ ဝေါဟာရသတ်မှတ်ချက်ကို အလွဲသုံးစားလုပ်တာဖြစ်ပြီး ဒီလိုစက်ဆုပ်ရွံရှာစရာကောင်းတဲ့ ရာဇဝတ်မှုရဲ့ ဒုက္ခခံစားရသူတိုင်းကိုလည်း စော်ကားရာရောက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုတရားနည်းလမ်းမကျတဲ့ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ဖို့ Kremlin အပေါ် နိုင်ငံတကာဖိအားတွေ မြှင့်တင်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ဆောင်ရွက်နေတုန်းမှာတောင် ကြောက်မက်ဖွယ် လူမဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ကမ္ဘာပေါ်က တခြားနေရာများစွာမှာလည်း ကျူးလွန်နေတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိနေပါတယ်။ မကြာသေးခင် ရက်သတ္တပတ်တုန်းက ယူကရိန်အကြောင်း ကမ္ဘာတစ်လွှားက သံတမန်တွေနဲ့ ကျွန်တော် စကားပြောဆိုခဲ့တဲ့အချိန်မှာ တစ်လေသံတည်းကိုပဲ ကြားခဲ့ရပါတယ်။ “ဟုတ်ပါတယ်။ ယူကရိန်း ပြည်သူတွေဘက်က ကျွန်တော်တို့ ရပ်တည်ပါတယ်။ဒါပေမဲ့ တခြားနေရာတွေက လူမဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ခံစားနေရတဲ့ ပြည်သူတွေဘက်ကနေလည်း ကျွန်တော်တို့ ရပ်တည်ကြရပါမယ်” လို့ အတော်များများက ပြောပါတယ်။
Xinjiang မှာ တရုတ်အစိုးရက မူဆလင် Uyghurs နဲ့ တခြား လူနည်းစု အုပ်စုများကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ဆက်ကျူးလွန်နေသလိုမျိုးပဲပေါ့။ Eritrean တပ်မတော်နဲ့အတူ အီသီယိုးပီးယား ပဋိပက္ခမှာ ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံးက ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေလိုပါပဲ။ သိပ်မကြာသေးခင်ကပဲ Darfur နဲ့ Sudanမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေဟာ Bashir အစိုးရ တပ်မတော်နဲ့ Janjaweedတွေ ရဲ့ အတိတ်က လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုလုပ်ရပ်တွေရဲ့ အချက်ပေး ပဲ့တင်သံတွေများလားလို့ စိုးရိမ်ပူပန်ကြရပါတယ်။ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ခံစားခဲ့ကြရသူတွေဘက်က ရပ်တည်ဖို့ ကျွန်တော် ဒီနေ့ ဒီကိုရောက်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ကျွန်တော့်ရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရား တစ်ရပ်ကတော့ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ကျူးလွန်နေခြင်း ရှိမရှိ စိစစ်ဆုံးဖြတ်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကျွန်တော် လေးလေးနက်နက် လက်ခံထားတဲ့ အလွန်ကြီးလေးတဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျွန်တော့်မိသားစုသမိုင်းကြောင်းအရပေါ့။
ဂျူးလူမျိုးတွေ အစုလိုက် အပြုံလိုက် အသတ်ခံရပြီးနောက်ပိုင်း လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ခုနစ်ကြိမ် ကျူးလွန်မှုရှိခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ ကျွန်တော် စိစစ်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ရှစ်ကြိမ်မြောက်လို့ ဒီနေ့ အတည်ပြုပါတယ်။
မိတ်ဖက်နိုင်ငံက ပြင်ဆင်ရေးဆွဲထားတဲ့ အဖြစ်မှန် အကဲဖြတ်စိစစ်ချက်နဲ့ ဥပဒေရေးရာ စိစစ်တွေ့ရှိချက်ကို အခြေခံ သုံးသပ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နဲ့ လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် တိကျတဲ့ အဖြစ်မှန် ရှာဖွေခြင်းလိုမျိုး လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ အပါအဝင် လွတ်လပ်ပြီး သမာသမတ်ကျတဲ့ ရင်းမြစ်များက အသေးစိတ် အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်းတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒီရင်းမြစ်တွေအနက်မှာ နိုဝင်ဘာလ ၂၀၁၇ခုနှစ်မှာ လူမျိုးတုံး သတ်မှတ်မှု ကာကွယ်တားဆီးခြင်းအတွက် ပြတိုက်၏ Simon-Skjodt စင်တာနှင့် လူ့အခွင့်အရေး အုပ်စု၊ Fortify Rights နှင့် ဒီဇင်ဘာလ ၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ ပြတိုက်၏ စိစစ်သတ်မှတ်ခြင်းဆိုပြီး ပုံနှိပ်ခဲ့တဲ့ ပူးတွဲ အစီရင်ခံစာတစ်ခု ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို မြန်မာစစ်တပ်က ကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ လက်ခံရမယ့် အထောက်အထားတွေ ရှိပါတယ်။
ဒီစိစစ်သတ်မှတ်ချက်ရဲ့ လေးနက်မှုအရ အမေရိကန်အစိုးရဟာ အချက်အလက်တွေနဲ့ ဥပဒေကြောင်းအရ သူ့ရဲ့ကိုယ်ပိုင် စိစစ်တွေ့ရှိချက်ကို ထုတ်ဖော်ဖို့ဟာလည်း အရေးကြီးခဲ့ပါတယ်။ (တိုးလွန်း) ဥပမာ ကျေးရွာတွေကို ဖြိုဖျက်ပစ်ခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်း၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်းနဲ့ အခြား ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ ဖိနှိပ်မှုတွေ အစရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပစ်မှတ်ထားတဲ့ အလားတူ နည်းဗျူဟာတွေကို စစ်တပ်က အသုံးချခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၆ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ၁၀၀,၀၀၀ နီးပါးဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၁၇ခုနှစ်မှာ တိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ၉,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်မှာ ၇၄၀,၀၀၀ ကျော် ခိုလှုံခဲ့ရပါတယ်။
ဒီအစီရင်ခံစာရဲ့ တွေ့ရှိချက်တချို့ဟာ ကျွန်တော့်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် စိစစ်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဘယ်လို သက်ရောက်မှုရှိခဲ့သလဲဆိုတာရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ် ဖြစ်တာကြောင့် ခဏလောက် မျှဝေပါရစေ။
အစီရင်ခံစာဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်မှာ နေထိုင်နေကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၁,၀၀၀ ကျော်ကို စစ်တမ်းကောက်ခြင်းကနေ အခြေခံခဲ့ပါတယ်။ သူတို့အားလုံးဟာ ၂၀၁၆ ဒါမှမဟုတ် ၂၀၁၇ခုနှစ်မှာ အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် အိမ်ရာပစ်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ မေးမြန်းခဲ့တဲ့ လေးပုံသုံးပုံဟာ စစ်တပ်ဟာ လူတွေကို သတ်နေတာကို ကိုယ်တိုင်မြင်တွေ့ခဲ့တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ တစ်ဝက်ကျော်က လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှု လုပ်ရပ်တွေကို မြင်တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုတည်းမှာ လူ ၁၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်း ဒါမှမဟုတ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေတဲ့ အစုအပြုံလိုက် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုဖြစ်ရပ်ကို ငါးယောက်မှာ တစ်ယောက်က မြင်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
ဒီရာခိုင်နှုန်းတွေက အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီလိုအကြမ်းဖက်ဖိနှိပ်မှုတွေဟာ ခွဲခြားထားတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ မဟုတ်ခဲ့ဘူးဆိုတာ ပြသနေပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုဟာ ပျံ့နှံ့နေပြီး စနစ်တကျ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်လိုက်ဖို့အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။
အလုံးစုံဖြစ်စေ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်စေ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ ဒီလိုအစုအပြုံလိုက် ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ပြတ်သားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိတယ်လို့လည်း အထောက်အထားတွေက ပြနေပါတယ်။ စစ်ဆေးရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဘက်ပြောင်းခဲ့တဲ့ စစ်သားတွေက အဲဒီရည်ရွယ်ချက်ကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ “မျက်စိရှေ့ တွေ့သမျှလူတိုင်း ပစ်သတ်” လို့ တပ်ရင်းမှူးက သူ့ကို ပြောခဲ့တယ်လို့ တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။ ရွာတွေကို မီးရှို့ဖို့၊ အဓမ္မပြုကျင့်ဖို့နဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို သတ်ဖြတ်ဖို့ အမိန့်ပေးပြီး သူနဲ့ သူ့ရဲ့တပ်ဖွဲ့က ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတွေ၊ ဗလီတွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ ကိုရန်ကျမ်းစာအုပ်တွေကို မတော်တလျော် ပြုမူစဉ်မှာ မြန်မာစစ်တပ်က ကြွေးကြော်ခဲ့ကြတဲ့ လူမျိုးရေး စွပ်စွဲ ပြောဆိုချက်တွေမှာ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ထင်ရှားပါတယ်။
လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ သူတို့ရဲ့ စီမံချက်တွေအကြောင်း ကြွားလုံးထုတ်ခဲ့တဲ့ စစ်သားတွေမှာ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဥပမာ ဩဂုတ်လ ၂၀၁၇ခုနှစ်က Facebook စာမျက်နှာပေါ်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို တပ်ဖြန့်ခဲ့စဉ်က အမှတ် ၃၃ ခြေမြန်တပ်မမှာ ဗိုလ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူလိုပေါ့။ သူက “သူတို့က ဘင်္ဂါလီတွေဆိုရင် အသတ်ခံရမယ်” ဆိုပြီး ပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့တပ်ဖွဲ့ဟာ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ကျူးလွန်ခဲ့ကြောင်း တင်ပြခံခဲ့ရသူတွေထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။
စစ်ဆင်ရေးကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲနေခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အများပြည်သူကိုထုတ်ပြန်တဲ့ မှတ်ချက်တွေမှာ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ထင်ရှားပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၁ရက် ၂၀၁၇ခုနှစ်မှာ စစ်သားတွေက ကျေးရွာတွေကို ဖြိုဖျက်ပစ်တာ၊ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေကို သတ်ဖြတ်တာ၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်တာ၊ အဓမ္မပြုကျင့်တာတွေ လုပ်နေခဲ့ချိန်မှာ “ဘင်္ဂါလီပြဿနာက မပြီးပြတ်နိုင်သေးတဲ့ ကာလကြာရှည်ကတည်းက ရှိတဲ့ ပြဿနာတစ်ရပ်ပါ။ အစိုးရရုံးက ဒါကို သေသေချာချာ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနေပါတယ်” လို့ သူက ပြောခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျစွာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့တဲ့ အစိုးရကို ဖြုတ်ချပစ်ဖို့ ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှုကို ဦးဆောင်ပြီး ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်တဲ့ အစိုးရစနစ်ကို လက်ရှိ ဦးဆောင်နေတဲ့တာလည်း သူပါပဲ။
ယုတ်မာရက်စက်တဲ့လုပ်ရပ်တွေကို ကျူးလွန်ကြဖို့ကြိုတင်ပြင်ဆင်တဲ့ အဆင့်တွေမှာ စစ်သားတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေအရလည်း ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဥပမာပြောရရင် စစ်သားတွေဟာ မောင်နုကျေးရွာမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ မီးဖိုချောင်သုံး ဓားတွေနဲ့ တောခုတ်ဓားတွေကို သိမ်းယူခြင်းနဲ့ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက် သူတို့က ညမထွက်ရအမိန့်ကို ချမှတ်ခဲ့တယ်။ နောက်ပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ နေအိမ် ပြင်ပနဲ့ ဒေသတွင်း ဗလီတစ်ခုမှာ အနီရောင်အဝတ်ကို ချည်နှောင်ခဲ့တယ်။ ပြီးတော့မှ သတ်ဖြတ်တာကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်သားတွေကို စပြီးမတိုက်ခိုက်ခင်မှာ ရွာထွက်ပေါက်တွေကို ပိတ်ဆို့တာတွေ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ကို ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ချိန်မှာ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးတွေ အပြည့်ပါတဲ့ လှေတွေကို နစ်အောင် လုပ်တာတွေလိုမျိုး ရိုဟင်ဂျာတွေ မလွတ်အောင် စစ်တပ်ရဲ့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေမှာ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ထင်ရှားပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ လူမျိုးရေးရှင်းလင်းမှု လုပ်ဖို့ ဆိုတာထက် ကျော်လွန်နေပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေ အမှန်တကယ် သေကြေပျက်စီးတဲ့အထိ ရည်ရွယ်ကြောင်း ပြသနေပါတယ်။
ရာခိုင်နှုန်း၊ ကိန်းဂဏန်း၊ ပုံစံ၊ ရည်ရွယ်ချက် – ဒါတွေဟာ လူမျိုးတုံး သတ်မှတ်မှု ဆုံးဖြတ်ချက် ရောက်အောင် အရေးကြီးတဲ့ အရာတွေ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ဒီကိန်းဂဏန်း တစ်ခုချင်းရဲ့ နောက်ကွယ်က မရေမတွက်နိုင်တဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုနဲ့ လူမဆန်မှု လုပ်ရပ်တွေရှိတယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ အမှတ်ရနေကြရမယ်။
ကလေးလေးယောက် မိခင်ဖြစ်သူ Nura က သူ့ကလေးတွေ အရှေ့မှာ သူ့ကို ာအဓမ္မမပြုကျင့်ဖို့ စစ်သားတွေကို တောင်းပန်ခဲ့ပေမဲ့ “ကျွန်မခန္ဓာကိုယ်ကို သူတို့လုပ်ချင်သလို လုပ်ခဲ့ကြတယ်” လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။
Harsa ရဲ့လက်ကနေ သူ့ရဲ့ ၁၂နှစ်အရွယ်သားကို ဆွဲယူခဲ့ပြီး သူ့အရှေ့မှာ မျက်နှာမှောက်ထားစေပြီး စစ်သားတွေက သူ့ရဲ့ ဦးခေါင်းနဲ့ လည်ပင်းကို စပြီး ဆောင့်နင်းခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုဖြစ်ရပ်တွေဟာ ဖတ်ရတာတောင် စိတ်မချမ်းသာစရာ ကောင်းလှပါတယ်။ ကျွန်တော်မေးပါမယ်။ နားထောင်နေကြတဲ့ အယောက်တိုင်းကို ကျွန်တော် မေးပါမယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သူတို့နေရာမှာ ထားပြီး ဒါက ကိုယ့်သားသမီးလို့ စဉ်းစားကြည့်ပါ။ ရွံရှာစရာကောင်းတဲ့ ဖိနှိပ်အကြမ်းဖက်မှုတိုင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တဲ့ အတိုင်းမသိ နာကျင်မှုတွေကို ဒီဖြစ်ရပ်တွေက ကျွန်တော်တို့ကို သင်ကြားပေးပါတယ်။
အဲဒီနာကျင်မှုဟာ တစ်ဦးချင်း ခံစားရသူတွေနဲ့ ရှင်ကျန်လွတ်မြောက်လာသူတွေကနေ ချစ်ခင်ရသူတွေ၊ မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းတွေနဲ့ လူ့အသိုက်အဝန်းတစ်ခုလုံးအထိ ဂယက်ရိုက်ခတ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကျွန်တော့်ရဲ့ဖထွေး Samuel Pisar နဲ့ ကျွန်တွေ့ခဲ့ရတဲ့အရာပါပဲ။ သူဟာ သူ့ရဲ့ မိခင်၊ ဖခင်နဲ့ ညီမငယ်ကို ဆုံးရှုံးရမှုနဲ့ ဂျူးတွေကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုမှာ တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ရတဲ့ ထိတ်လန့်သွေးပျက်စရာအဖြစ်တွေကို သူ့ရဲ့ကျန်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်လျှောက်လုံးမှာ တနုံ့နုံ့ ခံစားနေရတော့တာပါပဲ။
ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ကျွန်တော်တို့က မတရားမှုရဲ့ သားကောင်တွေဆိုတာထက်ပိုပြီး လူသားတွေအဖြစ်၊ မိခင်းတွေဖြစ်၊ ဖခင်တွေဖြစ်၊ သားတွေအဖြစ်၊ သမီးတွေအဖြစ်နဲ့ အမှတ်ရနေရပါမယ်။
Jomila နဲ့ သူ့ရဲ့ ၁၅ နှစ်သား Jahingir လိုမျိုး လူတွေလိုပါပဲ။ သူတို့ဖြစ်ရပ်ဟာမကြာသေးခင်က ကျွန်တော်တို့ မြင်တွေ့ခဲ့ရတဲ့ အထောက်အထားရဲ့ အပိုင်းတစ်ပိုင်းလိုပါပဲ။ Jahingir ဟာ ဩဂုတ်လ ၂၀၁၇ခုနှစ်မှာ စစ်သားတွေ သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ တောက်ပပြီး စူးစမ်းတတ်တဲ့ မျက်လုံးတွေရှိတဲ့ ကောင်လေးတစ်ဦးဖြစ်ပြီး လက်ထဲမှာ စာအုပ်တစ်အုပ် အမြဲတမ်း ရှိနေခဲ့တဲ့ ကျောင်းသားတစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်သားတွေ သူ့ရွာကို ရောက်လာခဲ့ချိန်မှာ စစ်သားတွေက စာအုပ်တွေကို ယူမလား စိုးရိမ်ပြီး သူ့စာအုပ်တွေကို ဝှက်ခဲ့ပါတယ်။ သူအသတ်ခံရပြီးနောက်မှာ သူ့ရဲ့မိခင်ဖြစ်သူက ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ကို ထွက်ပြေးချိန်မှာ သူနဲ့အတူ အဲဒီစာအုပ်တွေကို ယူဆောင်သွားခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဒီနေ့အထိ စာအုပ်တွေကို သယ်သွားနေဆဲပါပဲ။
Jomila ဟာ သားသမီး ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာမိခင်တစ်ဦးပါ။ သူ့လို ဘဝတူ ထောင်ပေါင်းများစွာထဲကတစ်ဦးပေါ့။
ဂျူးများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း ပြတိုက်ရဲ့ အင်အားကြီးမားတဲ့ အထောက်အထားမှာ နောက်ထပ် အဓိကကျတဲ့ သင်ခန်းစာတစ်ခု ရှိပါတယ်။ “မြန်မာ့လမ်းကြောင်း” – မြန်မာ့လမ်းကြောင်း – “လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုသို့” လို့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒါဟာ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ ကင်းမဲ့မှုနဲ့ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း ပြသမှုရဲ့ တည်ငြိမ်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကနေတစ်ဆင့် ဆယ်စုနှစ်ကြာအောင် နှစ်များစွာ ကြိုတင် ချမှတ်လာတဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုအတွက် အခြေခံအလုပ်ပါပဲ။
ဥပမာ မနက်ဖြန် မတ်လ ၂၂ရက်နေ့ဟာ နာဇီတွေက Munich ကနေ ၁၀မိုင်ရှိတဲ့ Dachau မှာ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းစခန်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့တဲ့နေ့ ဖြစ်တယ်။ ဒါဟာ Majdanek နဲ့ Auschwitz တို့မှာ သူ့အချိန်နောက်ပိုင်း အဲဒီစခန်းကို ကျွန်တော့်ဖထွေးကို မပို့ခင် နှစ်ပေါင်းများစွာစောတဲ့ ၁၉၃၃ ခုနှစ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာမှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုရဲ့ ရှည်လျားတဲ့လမ်းကြောင်း၊ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ မျိုးဆက်တွေအတွက် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တဲ့ပုံစံ၊ သူတို့ရဲ့ အခွင့်အရေးကို မြင်ခဲ့တဲ့ပုံစံ၊ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံသားဖြစ်မှုကို စနစ်တကျ ဖယ်ရှားခံရတဲ့ပုံစံတွေကို ကျွန်တော် လှည့်လည်သွားလာခဲ့တဲ့ ပြတိုက်ရဲ့ အထောက်အထားက ပြသနေပါတယ်။
၁၉၆၂ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က ပထမဆုံး အာဏာသိမ်းခဲ့ချိန်မှာ နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံလွှင့်ရာမှာ ရိုဟင်ဂျာ ဘာသာစကား အစီအစဉ် အားလုံးကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။
၁၉၇၈ ခုနှစ်မှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ကို ထွက်ပြေးဖို့ လူ ၂၀၀,၀၀၀ ကျော်ကို ဖိအားပေးရင်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်ဖို့ မူမမှန်တဲ့ အကြောင်းပြချက်တစ်ခုအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားသားများလို့ မှတ်ပုံတင်ဖို့ စစ်တပ်က တစ်နိုင်ငံလုံးအနှံ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု အသုံးချခဲ့ပါတယ်။
၁၉၉၁ခုနှစ်မှာ နောက်ထပ် ရိုဟင်ဂျာ ၂၅၀,၀၀၀ ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ကို မောင်းထုတရင်း စစ်တပ်ရဲ့ “သန့်ရှင်း လှပသော တိုင်းပြည်” အဖြစ် စစ်သားတွေက သတ်ဖြတ်တာတွေ၊ အဓမ္မပြုကျင့်တာတွေ၊ ရိုဟင်ဂျာလူထုကို ဖျက်ဆီးတာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
လမ်းကြောင်းက အားလုံရင်းနှီးပြီးသား လမ်းကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဂျူးတွေကို အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်းနဲ့ တခြားလူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု တွေလိုပဲ နည်းလမ်းအများစုက ထပ်တူပါပဲ။
ရိုဟင်ဂျာ အိမ်ထောင်စု အားလုံးဟာ အစိုးရမှာ မှတ်ပုံတင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ်က အိမ်ရာပစ်ပြေးခဲ့ရသူတွေ စခန်းတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာ ခွဲထုတ်ရေးကို ကျွန်တော်တို့ မြင်တွေ့ရပါတယ်။
ဂျာမန်နိုင်ငံသားဖြစ်မှုရဲ့ ဂျူးတွေကို ဖယ်ထုတ်ခဲ့တဲ့ ၁၉၃၅ ခုနှစ် Nuremberg ဥပဒေကို ပဲ့တင်ထပ်ရင်း နိုင်ငံသားအဖြစ်ကနေ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ထိရောက်စွာ ဖယ်ထုတ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေး အခွင့်အရေး အပြည့်အဝ ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ၁၉၈၂ ခုနှစ် နိုင်ငံသား ဥပဒေမှာ ကျွန်တော်တို့ မြင်တွေ့ရပါတယ်။
လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကင်းမဲ့တဲ့ အမုန်းစကားတွေမှာ နှိုင်းယှဉ်ချက်တွေကို ကျွန်တော်တို့ မြင်တွေ့ရပါတယ်။ Tutsis တွေကို ပိုးဟပ်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခဲ့ပြီး ဂျူးတွေကို ကြွက်တွေ၊ ကပ်ပါးကောင်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခဲ့တဲ့အတိုင်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို သန်းတွေ၊ ဆူးတွေ၊ ပြန့်ပွားနှောင့်ယှက်တတ်တဲ့ မျိုးစိတ်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒီလမ်းကြောင်းရဲ့ ကောက်ကြောင်းကို နားလည်သဘောပေါက်တာဟာ ဂျူးတွေကို အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက် မစ်ရှင်ရဲ့ အဓိက အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ “နောက်ထပ် ဘယ်တော့မှ” ဆိုရိုးနဲ့အညီ နေထိုင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားတဲ့ ကျွန်တော်တို့အားလုံးအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ အဆိုးဆုံး ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေရဲ့ လက္ခဏာရပ်တွေကို ရိပ်စားမိဖို့ သင်ယူခြင်းနဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒါတွေကို တားဆီးကာကွယ်ဖို့ စွမ်းအင် မြှင့်တင်ရပါတယ်။
ဒီနေ့ စိစစ်ဆုံးဖြတ်တဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ကြောင်း သတ်မှတ်ခြင်း ဖြစ်ပြီး အခြားသော လူနည်းစုနဲ့ ဘာသာခြား တိုင်းရင်းသား အုပ်စုတွေအပေါ် သတ်ဖြတ်တာ၊ အဓမ္မပြုကျင့်တာနဲ့ တခြား ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို မြန်မာစစ်တပ်က ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကျူးလွန်ခဲ့တာကို လက်ခံဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီလိုအကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်မှုတွေရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေဟာ ပျံ့နှံ့နေပြီး ကောင်းမွန်စွာ မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ ဒါတွေဟာ မြန်မာပြည်တစ်လွှားက ပြည်နယ်တွေမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီသမိုင်းကြောင်းနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ဒီနေ့ စိစစ်ဆုံးဖြတ်မှုဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိ အကြပ်အတည်း ကာလကို နားလည်သဘောပေါက်ဖို့အတွက် အဓိကကျပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲခဲ့တဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ၎င်းတို့ကို ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင် အပါအဝင်ဟာ အခြား လူနည်းစုနဲ့ ဘာသာခြား တိုင်းရင်းသား အုပ်စုတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်နှိပ်စက်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းကျစွာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့တဲ့ အစိုးရကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက် ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး အာဏာသိမ်းယူခဲ့တဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းချိန်ကစလို့ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ အလားတူ နည်းဗျူဟာတွေကို အသုံးချခဲ့တာ မြင်တွေ့ခဲ့ကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအခါမှာတော့ စစ်တပ်က ကျောင်းသားဆန္ဒပြသူတွေ၊ ဒီမိုကရေစီ ရရှိရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ သပိတ်မှောက် အလုပ်သမားတွေ၊ သတင်းသမားတွေ၊ ကျန်းမာရေး လုပ်သား အစရှိသူတွေကို သူ့ရဲ့ ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်တာ ဒါမှမဟုတ် ပျက်ပြားအောင် လုပ်ဆောင်တဲ့ ဘယ်သူကိုမဆို ပစ်မှတ်ထားလာပါတယ်။
အသက်နှစ်ဆယ်အရွယ် သဉ္ဇာဟိန်းဟာ ဒဏ်ရာရသူတွေကို ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုပေးဖို့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ သူနာပြုကျောင်းသူ တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လ ၂၈ရက် ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ စစ်သားတွေ ချဉ်းကပ်လာပြီး သူမရဲ့ ဦးခေါင်းကို ပစ်ခတ်ခဲ့ချိန်မှာ သူမဟာ မုံရွာ ဆန္ဒပြပွဲ တစ်ခုမှာ ဒဏ်ရာရသူ သုံးဦးဆီ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးနေခဲ့ပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ရက် ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ ကယားပြည်နယ်က အမျိုးသမီး၊ ကလေး၊ လူမှုကူညီရေး လုပ်သား နှစ်ဦး အပါအဝင် အနည်းဆုံး ၃၅ ဦးကို စစ်တပ်က အစုအပြုံလိုက် သတ်ခဲ့ပြီး သူတို့ရဲ့ ရုပ်ခန္ဓာတွေကို မီးရှို့ခဲ့ကြပါတယ်။ ရုပ်ခန္ဓာတွေကို စစ်ဆေးခဲ့တဲ့ ဆရာဝန်က လူတိုင်း နီးပါးရဲ့ ဦးခေါင်းခွံဟာ ကျိုးအက်နေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစလို့ စစ်တပ်က အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးပေါင်း ၁,၆၇၀ ကျော်ကို သတ်ခဲ့ပြီး ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေမှာ အနည်းဆုံး ၁၂,၈၀၀ ကျော်ကို မတရား ထိန်းသိမ်းထားခဲ့ပါတယ်။
ဒီလိုယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေမှာ ပုံသဏ္ဌာန်တူညီမှုတွေဟာ ဒီပြတိုက်နဲ့ သမိုင်းကြောင်းရဲ့ အဓိကကျတဲ့ အမှန်တရားတစ်ရပ်ကို မီးမောင်းထိုးပြနေပါတယ်။ လူအုပ်စုတစ်စုအပေါ် ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ကျူးလွန်ချင်တဲ့ လူတွေဟာ နောက်တစ်စုကို လျင်မြန်စွာ ပြောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ ဒီပြတိုက်ရဲ့ နံရံတွေအပေါ်မှာ Martin Niemöller ရဲ့ လူသိများတဲ့ ကဗျာရဲ့ သတိပေးချက်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ အများစု သိကြတဲ့အတိုင်း “အရင်ဆုံး ဆိုရှယ်လစ် ဝါဒီတွေအတွက် လာခဲ့ကြပြီး ငါမထွက်ဆိုခဲ့ဘူး …” နဲ့ စတင်ပါတယ်။
အာဏာမသိမ်းခင် ဒါကို မသိခဲ့တဲ့သူတွေအတွက် နောက်ဆက်တွဲ ရက်စက်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေက မြန်မာ့စစ်တပ်ဟာ ဘယ်သကိုမှ ညှာမှာမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သက်သေထူခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ ဘယ်သူမဆို ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်နဲ့မကင်းကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီအကြပ်အတည်းကို အဆုံးသတ်ပြီး ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းကို ပြန်လည် ရရှိရေးဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေ အပါအဝင် တစ်နိုင်ငံလုံးက ပြည်သူတွေ အားလုံးရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို သေချာစေဖို့ အစဖြစ်တယ်ဆိုတာ အခုဆို မြန်မာမှာ အခြားသူတွေလည်း နားလည်သဘောပေါက် လာကြပါပြီ။
ပုံသဏ္ဌာန်တူညီမှုတွေဟာ အမှန်တရားနဲ့ တာဝန်ယူမတို့အတွက်လည်း အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါဟာ အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်မှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့စဥ်ကစပြီး ဒီနေ့အထိ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ဆက်လက်လုပ်ဆောငနေခဲ့တဲ့ အရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အချိန်ဟာ ဒီတာဝန်ဝတ္တရားကို မယုတ်လျော့စေပါဘူး။ တစ်ခုခုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စူးစမ်းရှာဖွေမှုကို ပိုပြီး အဆောတလျင် ဖြစ်စေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်မှန် ရှာဖွေရေး မစ်ရှင်ကို ကျွန်တော်တို့ အခိုင်အမာ ထောက်ခံပေးခဲ့ပြီး နောက်ထပ်ပေါ်လာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ယန္တရားကိုလည်း အလားတူ ဆက်လက်ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက အပြင်းထန်ဆုံး နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုတွေရဲ့ အထောက်အထားတွေကို စုစည်းပြီး ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ကာ စိစစ်လေ့လတာဖြစ်ပါတယ်။ အချက်အလက်တွေ၊ ရင်းမြစ်တွေ အပါအဝင် ပံ့ပိုးမှုများစွာကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ ပံ့ပိုးပေးနေပါတယ်။ ဒီနေ့မှာ ထပ်ဆောင်း ငွေကြေးထောက်ပံ့မအဖြစ် ဒေါ်လာတစ်သန်း နီးပါးကိုလည်း ထည့်ဝင်လျက်ရှိကြောင်း ကျွန်တော် ကြေညာနိုင်ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးမှာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ကွန်ဗင်းရှင်းအောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ဖွင့်ခဲ့တဲ့ အမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး The Gambia နဲ့အတူ အချက်အလက်တွေကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ မျှဝေခဲ့ကြပါတယ်။
အနာဂတ်မှာ တာဝန်ယူမှုရှိစေရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေရင်းနဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ရပ်တန်ဖို့၊ မတရား ထိန်းသိမ်းခံထားရ သူတွေအားလုံးကို လွှတ်ပေးရေး တိုက်တွန်းဖို့နဲ့ တိုင်းပြည်ကို ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်ရောက်ရှိအောင် ကြိုးပမ်းနေတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို ထောက်ခံအားပေးဖို့လည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
မဟာမိတ်တွေနဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေနဲ့ တွဲဖက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ဟာ ယုတ်မာရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေအတွက် တာဝန်အရှိဆုံး ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် ကြီးမားတဲ့ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုတွေအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိစေရေးအတွက်လည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ထိပ်တန်း စစ်ဗိုလ်မှူးတွေ၊ အကြီးတန်း အရာရှိတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ မိသားစုဝင်တွေ အပါအဝင် ၆၅ ဦးအပေါ် အရေးယူ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ကျွန်တော်တို့ ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး အလွဲသုံးစား ပြုခြင်းမှာ ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ဖြစ် စစ်တပ်နဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တွေအတွက် ဝင်ငွေ ထုတ်ပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ဖြစ် အဖွဲ့အစည်း ၂၆ခုအပေါ်မှာလည်း အရေးယူ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ဒါမှမဟုတ် တင်ပို့မှု ထိန်းချုပ်တာတွေ ကျင့်သုံးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရပ်ခြား အရန်ငွေကြေးတွေကို ထုတ်မယူနိုင်အောင်လည်း ကျွန်တော်တို့ တားဆီးကာကွယ်ခဲ့ပါတယ်။
ဇွန်လ ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ ၁၁၉နိုင်ငံက ထောက်ခံခဲ့ပြီး တစ်နိုင်ငံတည်းကသာ မထောက်ခံကြောင်း ဆန္ဒမဲပေးခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို လက်နက်စီးဆင်းမှု ရပ်တန့်စေဖို့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို မေတ္တာရပ်ခံတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ကမ်းလှမ်းဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံမှာ ကျွန်တော်တို့က ဦးဆောင် အားထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဇန်နဝါရီလမှာ မြန်မာစစ်တပ်အတွက် လက်နက်၊ ပစ္စည်းနဲ့ နည်းပညာ အထောက်အပံ့ အားလုံး ပံ့ပိုးမှုတွေကို အဆုံးသတ်ဖို့ တောင်းဆိုရာမှာ ကျွန်တော်တို့က ၃၅ နိုင်ငံနဲ့ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဖိအား အမြဲတမ်းပေးနေဖို့ အစိုးရအားလုံးမှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစလို့ အရပ်သားပြည်သူတွေအပေါ် လက်နက်တွေ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ အစိုးရကို တရုတ်၊ ရုရှားနဲ့ ဆာဘီးယားတို့က ဆက်လက်ထောက်ပံ့နေခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အထူးခန့်အပ်ထားသည့် ပုဂ္ဂိုလ်က ပြီးခဲ့တဲ့လက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
အစိုးရကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းနဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှုကို ငြင်းပယ်ဖို့ ကျွန်တော်တို့ဟာ အာရှ၊ ဥရောပတစ်လွှား၊ G7, ကုလသမဂ္ဂ၊ အစ္စလာမ် ကော်ပိုရေးရှင်း အဖွဲ့အစည်း အစရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မဟာမိတ်နဲ့ မိတ်ဖက်တွေနဲ့အတူ အနီးကပ် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။
အစိုးရရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုကို အဆုံးသတ်ဖို့နဲ့ Five-Point Consensus ကနေတစ်ဆင့် အကြပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းမှုတွေ ရှာဖွေဖို့ ASEAN ရဲ့ အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုကိုလည်း ကျွန်တော် ထောက်ခံအားပေးနေပါတယ်။ သံတမန်အဖြစ် ဒီနေ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ပထမဆုံး ရောက်ရှိလာခဲ့တဲ့ ASEAN ရဲ့ အထူးသံတမန်၊ ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Prak Sokhonn ရဲ့ လုပ်ကိုင်မှုကိုလည်းကျွန်တော်တို့ အသိအမှတ် ပြုပါတယ်။ သူ့တိုင်းပြည်မှာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကို ကြံ့ကြံ့ခံခဲ့ရတဲ့ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးရဲ့ အတွေ့အကြုံဟာ ပြဿနာတွေအပေါ် အရေးပါတဲ့ ရှုထောင့်တွေ ပေးပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ဖိစီးနှိပ်စက်မှုကို ခံစားခဲ့ရသူတွေ အားလုံးရဲ့ တိုက်ရိုက် လူမှုအကူအညီ လိုအပ်ချက်တွေ ပြည့်မီအောင် ကူညီပေးဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ကူညီပံ့ပိုးမှုကိုလည်း ဆက်လက်ပေးအပ်နေပါတယ်။ ခိုလှုံနေထိုင်မှုနဲ့ ပညာရေး၊ စိတ်မချမ်းမြေ့ဖွယ် အတွေ့အကြုံ ခံစားခဲ့ရသူတွေအတွက် အထူးပြု စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုစတဲ့ အရာအားလုံးအတွက် ၂၀၁၇ခုနှစ်ကစပြီးပံ့ပိုးပေးခဲ့တာ ဒေါ်လာ ၁.၆ ဘီလီယံနီးပါး ရှိပါတယ်။
အမျိုးသား COVID-19 ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း လှုပ်ရှားမှုရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ထောင်ပေါင်းရာချီကို ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ မကြာသေးခင်က ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ အပါအဝင် ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်ပေါင်း ၉၀၀,၀၀၀ ကျော်ကို လက်ခံရာမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ချ်ရဲ့ သူမတူအောင် သဘောထားကြီးမှုကိုလည်း ကျွန်တော်က အသိအမှတ်ပြုချင်ပါတယ်။
ဒီနေ့ ကျွန်တော်ဟာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု လမ်းကြောင်းအကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကနေ လွတ်မြောက်ရာလမ်းကြောင်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အရာတစ်ခု ပြောရင်း နိဂုံးချုပ်ပါရစေ။
ဒီနေ့ရဲ့ စိစစ်ဆုံးဖြတ်မှုဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ ဒုက္ခခံစားခဲ့ရသူတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာတဲ့ လုပ်ရပ်တွေရဲ့ လေးနက်မှုကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက အသိအမှတ်ပြုတာဖြစ်ပြီး လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကနေ လွတ်မြောက်ရာ လမ်းကြောင်းဆီ စတင်တဲ့ ခြေလှမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ မြန်မာစစ်တပ်က ဖျက်ဆီးဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို အတည်ပြုပါတယ်။
အာဏာသိမ်းယူမှုအပြီး အစောပိုင်းကာလတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ အခြား လူနည်းစုနဲ့ ဘာသာခြား တိုင်းရင်းသား အုပ်စုတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို အလေးထားကြောင်း သေချာစေဖို့ “အမျိုးသား ညီညွှတ်ရေး အစိုးရ” ရဲ့ အလွန်အရေးပါတဲ့ ကတိကဝတ်ပြုခြင်း အပါအဝင် ကျွန်တော်တို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့မှာ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ တသားတည်းစည်းလုံးညီညွှတ်မှု တိုးတက်လာတာကို မြင်တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကနေ လွတ်မြောက်ရာ လမ်းဟာလည်း တရားမျှတမှုကနေတစ်ဆင့် ပဲဖြစ်ပါတယ်။ တရားမျှတမှုကို အရှာရခက်တယ်လို့ ဒီနေ့ခေတ်မှာ ခံစားရနိုင်ပေမဲ့ ဒီပြခန်းကို လှည့်ပတ်ကြည့်ရှုတဲ့အခါ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ပြစ်မှုကျူးလွန်ပြီးအရေးယူမခံနေရတာကို အဆုံးသတ်ဖို့ လူတွေ ဘယ်လောက်တောင်စိတ်ပိုင်းဖြတ်ခဲ့ကြသလဲဆိုတာကို သိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့ လူမှုအသိုက်အဝန်းရဲ့ အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်ဖို့ ဘဝတွေကို နှစ်မြှုပ်ထားခဲ့ကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ဒီနေ့ ဒီမှာ အများအပြား ရှိကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နဲ့အတူ ရှိနေတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အခြားသော လူနည်းစုနဲ့ ဘာသာခြား တိုင်းရင်းသား အုပ်စုတွေအပေါ် ယုတ်မာရက်စက်မှုတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ မှတ်တမ်းတင်ထားတာတွေ ရှိပါတယ်။
မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီ ရည်မှန်းချက်ကို ထောက်ခံအားပေးပြီး လူမှုကူညီရေး အထောက်အပံ့ ပံ့ပိုးလျက် ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာမှုတွေကို ရှုတ်ချရာမှာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ကွန်ဂရက် အဖွဲ့ဝင်များဟာ နှစ်ပါတီ ထောက်ခံမှုရတဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို ပြသခဲ့ပါတယ်။
သတ္တိရှိတဲ့ ရှင်ကျန်လွတ်မြောက်လာသူ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ သူတို့ တွေ့ကြုံခဲ့ရတာတွေကို ပြောပြဖို့ သူတို့ရဲ့ အကြောင်းတွေ မျှဝေဖို့ ရှေ့တက်လာခဲ့ကြပါတယ်။
အမှုတွဲဖိုင်တွေလည်း များသထက် များလာနေပါတယ်။ သက်သေခံချက်တွေ၊ စာရွက်စာတမ်း၊ စာတို၊ ဓာတ်ပုံ၊ ဗီဒီယို၊ တည်နေရာဆိုင်ရာ ရုပ်ပုံကားချပ်၊ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာတွေ အပါအဝင် လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး ယန္တရား တစ်ခုတည်းဟာ အထောက်အထားနဲ့ အချက်အလက်ပေါင်း ၁.၅ သန်းကျော်ကို စုစည်းခဲ့ပါတယ်။
အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုတွေက ရှေ့ဆက်နေပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားမျှတမှုရုံးမှာသာမက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်ရုံးနဲ့ အာဂျင်တီးနား ပြည်တွင်း တရားရုံးကနေတစ်ဆင့်လည်း ကမ္ဘာတစ်လွှားက တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အောက်ထိ အမှုကို ယူဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။
ဒီလို ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်စရာလုပ်ရပ်တွေအတွက် တာဝန်ရှိသူတွေကိုယ်တိုင် ဖြေရှင်းရမယ့် နေ့ရက် ရောက်ရှိလာပါလိမ့်မယ်။
နောက်ဆုံးမှာ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကနေ လွတ်မြောက်ရာလမ်းဟာ ကိုယ့်အိုးကိုယ့်အိမ်ဆီကို ဦးတည်ပြီးသွားတာပါပဲ။ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်က ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံးက ဒေသတစ်လွှားက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ထောင်ပေါင်းများစွာနဲ့ အင်တာဗျူးခဲ့တာကို အခြေခံထားတဲ့ အစီရင်ခံစာ တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့အားလုံး ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်ခဲ့ကြပေမဲ့၊ သူတို့မပိုင်ဆိုင်ဘူးလို့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ပြောဆိုခံခဲ့ကြရပေမဲ့၊ အခုအချိန်မှာ မဖြစ်နိုင်သေးပေမယ့် ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့အတူ ဘေးကင်းစွာ ပြန်နိုင်ခွင့်ရှိမယ်ဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် သုံးဦးမှာ နှစ်ဦးဟာ တစ်နေ့မှာ သူတို့နေရပ် မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်သွားချင်နေကြဆဲပါပဲ။
နောက်ပြီး ဒီနေ့ စိစစ်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့အတူ ၊ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုကနေ လွတ်မြောက်ရာလမ်းကနေ အမှန်တရားဆီ၊ တာဝန်ယူ ဝာာဝန်ခံမှုရှိရေးဆီ၊ ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံက ပြည်သူအားလုံးနဲ့အတူ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့ ဂုဏ်သိက္ခာကိုလည်း လေးစား၊ မိမိတို့ကိုလည်း တန်းတူညီတူသဘောထားပြီး လက်ခံကြိုဆိုမယ့်နေရပ်ဆီကို ပြန်ကြမယ့် ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့အတူ လိုက်ပါဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ သံန္နိဋ္ဌာန်ကို ထပ်လောင်း အတည်ပြုပါတယ်။
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ (လက်ခုပ်သံများ)
###
ဤဘာသာပြန်ဆိုမှုသည် ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုအနေဖြင့် ပံပိုးပေးထားခြင်းသာဖြစ်ပြီး၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာမူရင်းကိုသာတရားဝင် သက်ရောက်မှုရှိသည်ဟု ယူဆပါ
